Vandaag, 12 juni 2012, staan wij van WonderWhy in het Haarlems Dagblad, het Noord-Hollands Dagblad, de Tubantia van Twente en misschien ook in andere bladen, want het stuk komt van de GPD, van vandaag. Kun je het niet lezen?
Hier de tekst:
Filosoferen met kinderen
,,Kleur is
slechts een illusie'', zegt Gijs met veel stelligheid. ,,Groen bestaat niet
echt, maar het is bedacht in je hoofd'', vult Willem hem aan. Het is een van de
vele diepzinnige opmerkingen die vanmorgen door de klas vliegen. Groep 8 van de
Leonardo da Vincischool in Amsterdam heeft vandaag namelijk een les 'filosoferen
met kinderen'.
Wat filosofie
precies is hebben de kinderen de vorige les al geleerd. ,,Doorgaan op een vraag
die niet zeker is, waar niet één goed antwoord op is.'' Maar waarom zou je dat
doen, daagt filosofiejuf Sabine Wassenberg hen uit. ,,Omdat je dan misschien
met een antwoord komt waar je eerst niet op was gekomen'', antwoordt Levi.
Filosoferen
met (jonge) kinderen is in trek op basisscholen. Zeker nu sommige basisscholen
verplicht iets moeten doen aan ‘burgerschap’
worden Wassenberg en haar collega Maaike Merckens die samen WonderWhy
runnen, vaak gevraagd om filosofielessen te verzorgen.
Filosoferen met kinderen is geen filosofieles,
benadrukt Wassenberg. ,,We bespreken niet het gedachtegoed van de grote
filosofen maar gaan actief met ze filosoferen, praten over vragen waar geen
eenduidig antwoord op is. Het belangrijkste is dat de kinderen zelf leren
nadenken. En daarbij geldt, elk antwoord is goed, mits je maar met argumenten
komt.’’
,,Kinderen moeten in het begin wel wennen aan het feit dat er in een
filosofisch gesprek nooit één goed antwoord is en dat er dus niemand is die
wint, maar dat alle meningen even belangrijk zijn. Maar ze leren het vrij
snel’’, zegt Wassenberg. ,,Niet alleen om goed te beargumenteren, maar ook om elkaars
standpunten respecteren.’’
,,Men denkt
vaak dat zware kost (filosofie) en kinderen geen combinatie is, maar niets is
minder waar’’, zegt Ed Weijers, die verbonden is aan Centrum Kinderfilosofie
Nederland (CAN) en samen met de dames van WonderWhy spreekt op een bijeenkomst
over filosoferen met kinderen aan de universiteit van Leiden. ,,Filosofie is
moeilijk, filosoferen niet. Proeven aan een vraag, dat is filosoferen, en dat
kan elk kind doen. Zelfs vierjarigen kunnen abstract rederneren, misschien niet
in één keer, maar ze leren het.’’
,,Je kunt met
kinderen echt overal over praten’’, stelt Merckens, ,,maar ze kunnen in hun
eerlijkheid ook hele erge dingen zeggen. Zo had ik laatst een les op een basisschool
over homofilie en op de vraag wat je zou doen als je eigen zoon homo was antwoordde
een van de kinderen: ‘dan zou ik hem laten inslapen’. Dat is dan heel heftig
maar ook een mening die de moeite waard is om te onderzoeken. Als je er dan
langer op doorpraat bleek dat hij bedoelde dat een homo in zijn gemeenschap
echt geen leven had, en hij zijn zoon daar op die manier voor wilde behoeden.’’
Filosoferen
met kinderen is voor leerkrachten zelf vaak lastig, zegt Weijers, omdat het
indruist tegen het wezen van de leerkracht, die gewend is om controlerende
vragen te stellen om zo de kennis van de klas te toetsen. ,,Vragen stellen waar
geen goed of fout antwoord op is, zal een docent dus lastig vinden.’’
Maar
Wassenberg is ervoor opgeleid en stimuleert de kinderen om door te
discussiëren. Het laatste gedeelte van de les in Amsterdam gaat vooral de schepping
en de Bijbel. ,,De Big Bang kunnen ze niet bewijzen, daar was niemand bij'',
zegt Lynden. ,,Maar Adam en Eva vind ik ook een beetje ongeloofwaardig'', zegt
Josh. ,,Hoe kunnen broer en zus nou
kinderen krijgen?'' Weer anderen geloven de Bijbel niet omdat de dinosaurussen
er niet in genoemd worden. Marte besluit wijselijk: ,,Al die verhalen zijn niet
letterlijk gebeurd, maar er zit wel een filosofische boodschap in.''
redactie: Maaike Boersma, GPD
