Voorbeeldles 2: Cultuur

Kies je zelf je cultuur?


Ieder mens is doordrenkt van zijn of haar eigen cultuur, en kan daar moeilijk van een afstandje naar kijken. Het is als het ware een soort bril waarmee je de wereld bekijkt. Wanneer je na wil denken over je eigen identiteit is het essentieel om goed voor jezelf duidelijk te hebben uit welke cultuur je komt, in welke buurt je opgroeit, in welk gezin en welke waarden voor jou dominant zijn.
Bijvoorbeeld een Turkse Nederlander: uit welke cultuur kom je dan? Een Turkse, een Nederlandse, een Turks-Nederlandse of een Amsterdamse? Een Fries die in Amsterdam komt wonen, deelt hij zijn culturele achtergrond met de Amsterdamse Amsterdammer?  Misschien heeft een Turkse Amsterdammer nog meer gemeen met een Amsterdamse Amsterdammer dan een Friese Amsterdammer.Wat is de impact van een cultuur in je leven? En is dat een vaststaand gegeven of veranderlijk? Kun je eigenlijk als je in Nederland geboren bent wel beweren dat je je Turk voelt? Waar bestaat een cultuur uit?
Het doel van deze les is om sterker op je netvlies te krijgen welke culturele waarden voor jou belangrijk zijn, om daarmee je identiteit te versterken. En tegelijkertijd het element cultuur los te weken van die identiteit, in de reflectie, en daarmee tolerantie te kweken voor andermans culturele achtergrond. Immers, in Nederland wordt in ieder geval de Nederlandse cultuur gedeeld, in Europa de Europese, en ga zo maar door. Er zijn niet alleen verschillen maar ook overeenkomsten; ook die gaan we proberen te vinden.
Filosofische vraag: kies je zelf je cultuur?
Gesprek:
-Wat is cultuur? (Laat opzoeken in woordenboek) Wat hoort daar allemaal bij? Laat de kinderen zelf antwoorden. Maak een lijst van dingen die bij cultuur horen op het bord. Doe zelf suggesties alleen als ze er niet uitkomen.
-Kun je eraan ontkomen; kun je ook géén cultuur hebben?

Opdracht:
Projecteer deze lijst van mogelijke 'waarden' (leg uit) op het digibord, of deel ze uit. "Waarden" spelen ook een rol in cultuur. Laat de leerlingen een keuze maken welke bij henzelf hoort, wat zij zelf belangrijk vinden.

andere wang toekeren (heb je vijand lief)
muziek = belangrijk
familie gaat boven alles
geld verdienen is het belangrijkste dat er is
buren helpen
roddelen mag
niet stelen
passie voelen
eerlijkheid
trouwen gaat boven samenwonen
tolerantie voor iedereen
tolerantie voor alleen de eigen groep/cultuur
individuele keuzevrijheid (kind mag zelf bijv vrienden, studie, partner en geloof kiezen)
uithuwelijking
steentje bijdragen aan de maatschappij zonder ervoor betaald te worden
goed presteren op school en in de maatschappij
geluk is belangrijker dan status
geluk is belangrijker dan dure spullen
helpen van mensen in nood, ook die je niet kent
familieleden financieel ondersteunen
als oma niet meer voor zichzelf kan zorgen, moet ze naar een bejaardentehuis
als opa niet meer voor zichzelf kan zorgen, gaat hij bij mijn ouders wonen
doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg, normaal zijn is beter dan anders
iedereen moet zichzelf kunnen ontplooien, bijzonder zijn is beter dan gewoon
op je eigen benen kunnen staan, onafhankelijk van je familie
eert uw vader en uw moeder
voor wat hoort wat
eerlijk zullen we alles delen
voor niks gaat de zon op
we betalen alle rekeningen fifty fifty
als ik iets voel dan mag ik dat gewoon uiten of zeggen
gevoelens verberg ik zodat niemand er iets van merkt
… (vul aan wat je mist)



Vragen voor filosofisch gesprek:

-heb je die waarden van je ouders of school geleerd of zelf bedacht?
-kijk naar het lijstje van dingen die bij jou horen. Stel dat je in een boerenfamilie in Twente was geboren, zouden dan nog steeds dezelfde dingen bij je horen?
-zijn deze dingen van jezelf of van je cultuur?
-zijn er elementen in de cultuur waarin je opgroeit waarmee je het niet eens bent?
-zou je later toch nog kunnen zeggen: die horen niet langer bij mij?


Filmpje: Turk proeft Nederlandse cultuur


-Wat hoort er allemaal bij de Nederlandse cultuur? Maar een lijst op het bord.
-Als je een dubbele nationaliteit hebt, heb je dan ook twee culturen? Zo ja, kun je precies aangeven wat bijvoorbeeld Turks is en wat Nederlands?
-Bestaat er ook een Amsterdamse cultuur? Wat hoort daarbij?