Mag iemand vrij zijn mening uiten over alles, of niet?
Met leerlingen van groep 8 van veel scholen in stadsdeel Amsterdam West binnen de Ring, filosoferen we over de houding ten opzichte van andermans geloof.
Het is interessant, want ook jonge kinderen komen in aanraking met godsdienstverschillen. Velen in Amsterdam West zijn Moslim. Hoe reageren kinderen op een filmpje zoals deze, waarin Hans Teeuwen grappen maakt over alle grote godsdiensten, Christendom, Jodendom, Islam en Hindoeisme? Teeuwen, zoals bekend, neemt geen blad voor de mond en maakt de gelovigen belachelijk om hun tradities en manieren. "Christenhonden...Allah met zijn grote...Hindoe's die in een dampend riool staan... Joden die mekkeren bij de muur..." Tot slot merkt hij ook op over alle Nederlandse vrouwen: ze zijn allemaal hoeren. En hij vraagt zichzelf, moet hij geen respect hebben voor de gelovigen? En antwoordt: "nee, ik vind het sukkels."
Tijdens het filmpje moeten de kinderen vaak lachen, omdat er veel grappig is. Als het om de eigen godsdienst gaat is het vaak plotseling stil. Een enkeling blijft door grinniken. Achteraf hebben we een gesprek. Mag je lachen, als het om andermans godsdienst gaat, terwijl je het niet leuk vindt dat er grappen over je eigen geloof worden gemaakt? Mag dit, wat Hans Teeuwen doet? Wat is er precies erg aan?
Kun je een opmerking die over jouw geloof gaat ook van je af laten glijden of moet je boos worden?
Wat is kwetsen? Hoe kunnen woorden pijnlijk zijn? Mogen mensen niet eerlijk dingen zeggen die jij niet wilt horen?
Ik zeg: "Als ik hoor dat Hans Teeuwen alle vrouwen voor hoer uitmaakt, vind ik het grappig. Ik voel me niet aangesproken. Ik weet wat mijn beroep is. Als ik weet dat het niet waar is, waarom zou ik dan gekwetst zijn?"
Is er verschil tussen opmerkingen over dat ik een hoer zou zijn, en opmerkingen over God of Allah? Zijn ze anders van aard?
Is er verschil tussen opmerkingen over dat ik een hoer zou zijn, en opmerkingen over God of Allah? Zijn ze anders van aard?
De ene klas reageert heftig, geëmotioneerd. Ik hoor fluisteren "branden in de hel". En een jongen die stoer wil zijn, heeft het over "neerknallen". Het zijn juist niet de officieel Islamitische scholen waar dit soort reacties voorkomen.
De andere klas reageert vrij kalm. "We moeten blijven respecteren, ook als zij ons niet respecteren. Want dan win je", zegt een Moslima.
De leerkrachten vinden het, tot nu toe, allemaal een goed idee om de leerlingen te confronteren met dergelijke filmpjes: "Dit soort dingen gebeurt ook op straat. Het is juist goed om ze ermee te confronteren en erover te praten."
De andere klas reageert vrij kalm. "We moeten blijven respecteren, ook als zij ons niet respecteren. Want dan win je", zegt een Moslima.
De leerkrachten vinden het, tot nu toe, allemaal een goed idee om de leerlingen te confronteren met dergelijke filmpjes: "Dit soort dingen gebeurt ook op straat. Het is juist goed om ze ermee te confronteren en erover te praten."
Dat vinden wij ook. Het is interessant om de heftige en ook de kalme reacties te zien. En ze te zien nadenken over een juiste houding ten opzichte van beledigingen.
PS
PS
"Maar... moet je altijd respect hebben? Altijd? Ook als iemand een heel raar geloof zou hebben? Eentje met kaboutertjes, of nee, eentje die de Duivel aanbidt en waarvoor alle gelovigen iedere dag een mens zou moeten vermoorden? Wat dan, móét je per se respect hebben voor zo'n geloof?"
Hmmm... Nee, niet altijd dus, denken ze.
