Thema's die in de grote mensen wereld spelen, spelen ook al in de hoofden van de kinderen op de basisschool. Iedereen heeft recht op zijn eigen mening. Vinden dat Hebdo de moord over zichzelf afgeroepen heeft, maakt iemand nog geen toekomstige terrorist. Lees deze tekst daarom ook alsjeblieft niet zo!
De interviews in deze les gaan over van alles en nog wat. Bijvoorbeeld voetbal, respect, vrede, boeken en gelijkheid. Hier een selectie om een inkijkje te krijgen in de prangende politieke thema's. Hoe verwerken kinderen in groep 8 zoal de onrustige situatie in de wereld: het Marokkaan zijn in Nederland, IS, Hebdo, Wilders en discriminatie?
Badr, Hassan en Ibrahim houden hun interview over voetbal. Het is niet een bijster filosofisch interview, maar ik wil ze deze laatste les niet de pret ontnemen van alle aandacht krijgen op het podium. Op de vraag 'Voor wie ben je, als Nederland tegen Marokko speelt? ontstaat wel een interessant moment.
-Voor Marokko.
-Waarom?
-Want ik ben Marokkaan.
-Maar je bent toch ook Nederlander?
-Maar ik ben voor Marokko.
-Maar ben je Nederlander?
-Nee, ik ben Marokkaan.
Vaste juf, die Islamitisch is, een hoofddoek draagt en ogenschijnlijk roots in Marokko heeft:
-Dat is grappig, want ik ben wel Nederlander. Wanneer bén je dan eigenlijk Nederlander?
-Waar je hart naar uitgaat. Ik hou niet van Nederland.
-Waarom niet?
-(mompelend) Ik haat Nederlanders.
-Haat je alle Nederlanders? Want de juf (hij wijst naar mij) is ook Nederlander.
-Nou alleen als ze normaal doen.
Ibrahim haat mij totaal niet. Haten is een groot woord dat vooral in de mond werd genomen om stoer te doen. Toch drong de interventie van zelfs de vaste juf niet geheel door. Natuurlijk beogen we met de lessen een liefdevolle houden, maar deze kun je niet opdringen. Een zaadje is geplant. Het is work in progress.
Jalals partner haakte op het laatste moment af en daarom voert hij een solo-act op. Jalal stelt zelf de vragen, draait zich om en gaat op de andere stoel zitten, en geeft zelf ook het antwoord.
-Wat vind je van de aanslag in Parijs?
-Goed, want Charlie Hebdo was een racist en hij beledigde onze profeet.
-Maar zou Allah hem niet gewoon moeten straffen?
-Ja, maar hij ging echt te ver.
-Wat vind je ervan dat de IS een Islamitische politie-agent heeft doodgeschoten in Parijs?
-Dat kan echt niet. Je maakt je broeders niet dood.
-Maar Christenen zijn ook broeders met Charlie Hebdo.
-Ja.
-Gaat Geert Wilders ook te ver?
-Ja. We moeten zorgen dat hij te weinig stemmen krijgt. Misschien zegt hij vandaag 'Moslims zijn leuk' en dan weer 'Ze zijn slecht'.
------
-Wat vind je ervan dat Joden in Palestina Moslims vermoorden?
-Niet leuk, want stel je voor dat ze dat bij jou zouden doen!
-Wat gaan we eraan doen?
-We moeten een verzameling houden.
(Hij bedoelt: 'geld-inzameling')
-Maar misschien is het niet te stoppen en maken ze altijd ruzie en begint zo de Derde Wereldoorlog?
-Nee we moeten geld inzamelen zodat het een vreedzaam land wordt, net als Nederland. Ze moeten school, eten en alles hebben. Wat als we er nou voor zorgen dat Israel net zo wordt als Nederland?
En nu moet ik boodschappen doen. Bedankt.
Het publiek, de klas, reageert vooral op de vorm. Ze vinden zijn solo-performance knap gedaan. De enige tip is dat hij duidelijker mag spreken. De inhoud zijn ze niet kritisch over. Ik vind het knap hoe Jalal haarfijn aanvoelt dat het ene thema met het andere te maken heeft en ze moeiteloos doorfietst met zijn redeneringen.
Later spelen Mustafah en Rafiq een toneelstuk. Ze spelen na hoe een president beweert dat Moslims niet meer in de tram mogen. De ander gaat ertegenin als burger en vraagt waarom en zegt 'dat is oneerlijk'. De president houdt voet bij stuk. Het zal de klas misschien ontgaan hoezeer dit lijkt op de situatie in WO II, toen de Joden overal toegang toe geweigerd werden. Gelukkig was er bij deze twee een happy end. De president veranderde van gedachten.
Ze vervolgen met een interview:
-Wat vind je ervan dat als één Moslim iets slechts doet, iemand zegt dat álle Moslims slecht zijn?
-Niet goed. Dat is discriminatie. Ik vind dat iedereen als gelijk moet worden gezien. Als een Christen iets slechts doet, dan zegt ook niemand dat alle Christenen slecht zijn.
-Ja, en wat vind je er dan van als je vriend iets slechts doet?
-Als mijn vriend iets slechts doet, dan is hij gek geworden en daar zijn dan redenen voor dat hij dat doet.
Door te filosoferen met kinderen in West zie ik steeds meer hoe ingewikkeld de grote thema's in de (wereld)politiek zijn. Juist de onbevangen, eerlijke en ongepolijste standpunten van kinderen laten zien hoe de emoties liggen. En ze zijn allemaal begrijpelijk. Soms laten ze zien dat het zo moeilijk is om met discriminatie en beeldvorming door de media om te gaan. Dit laatste interview was hier een pijnlijk voorbeeld van.
Mijn hart gaat uit naar deze leerlingen, ook al zijn niet alle meningen politiek correct. Alleen door ze te horen en de ruimte te geven, kunnen genuanceerde standpunten ontstaan. Dat proberen we o.a. door te filosoferen te doen.
Blog over Filosoferen met Kinderen door Sabine Wassenberg
