Project “Polarisatie, burgerschap en sociaal vertrouwen”
In samenwerking met de Protestantse Diaconie, Arkade-Cilon, de Hogeschool van Amsterdam en De Academie van de Stad, gaat WonderWhy komend schooljaar (2011-12) filosoferen op basisscholen in Amsterdam Zuid. Dit keer wederom in het kader van burgerschap, toegespitst op anti-discriminatie in ruime zin. De thematiek behelst: bewustwording van de geschiedenis van Amsterdam Zuid tijdens WO II; homofobie, artikel 1 van de grondwet, gelijkheid van man en vrouw, tegengaan van discriminatie en bevordering van sociaal vertrouwen.
In de projectplannen staat nog eens uitgelegd waarom de filosofische dialoog bij uitstek de manier is om zulk soort thema's in het onderwijs vorm te geven. Erg mooi uitgedrukt door Joke Jongejans van de Protestantse Diaconie:
Wat is filosoferen? Deze vraag is al een filosofische vraag, het is geen kennis over feiten. Als de vraag aan kinderen wordt gesteld geven ze verschillende antwoorden. Volgens de een is het nadenken,volgens de ander is het nadenken over het leven en weer een ander heeft het over meningen zeggen.Een vraag die je kunt onderzoeken door erover na te denken, zonder dat je eerst feiten hoeft te verzamelen is een filosofische vraag. Filosofen noemen deze hogere orde vragen. Hogere orde vragen onderzoek je door het voeren van een dialoog. Het is een onderzoek naar de betekenis van begrippen, verschillende mensbeelden, opvattingen over de werkelijkheid en naar morele oordelen.
Een dialoog is dus geen discussie en geen debat. Het is een onderzoekgesprek aan de hand van vragen en antwoorden. In een discussie wil je de ander overtuigen van je eigen mening. Een dialoog is gezamenlijk nadenken. Een dialoog is anders dan een kringgesprek. Daarin vindt wel veel uitwisseling plaats, maar het is geen onderzoeksgesprek.
Waarom zouden we dialogen met kinderen voeren? Wat is het belang ervan? Deskundigen vinden dat kinderen democratie leren door te filosoferen. Dialoog voeren met behulp van het filosoferen met kinderen levert een bijdrage aan de democratische burgerschapsvorming. De basis van de democratie wordt gevormd door mensen die met elkaar ideeën en ervaringen uitwisselen in een gesprek, met erkenning van de verschillen en het recht om te zijn wie je wilt zijn (autonomie). Door een dialoog worden de deelnemers uitgedaagd om zowel hun eigen standpunten als die van anderen te onderzoeken. Het vermogen om in dialoog te kunnen gaan is een voorwaarde om geweldloos met elkaar te kunnen samen leven. Naast goed kunnen debatteren is het beheersen van dialoogvaardigheden een voorwaarde voor burgerschap. Volgens ons is het belangrijkste is dat ze zelfstandig leren nadenken.
WonderWhy staat hier vierkant achter.
Blog over Filosoferen met Kinderen door Sabine Wassenberg
